مدیریت بسته های نرم افزاری لینوکس، روشی برای آسان‌سازی نصب، بروزرسانی و درصورت نیاز حذف یک نرم‌افزار است. یک برنامه، معمولا به همراه خود، تعداد زیادی فایل دارد. فایل‌های کامپایل شده، فایل‌های تنظیمات(configuration)، فایل‌های مربوط به روش نصب و راهنما، مجموعا یک بسته‌ی نرم‌افزاری را می‌سازند. تمام فایل‌ها به صورت فشرده در یک بسته قرار می‌گیرند. در صورتیکه می‌خواهید در باره مدیریت بسته های نرم افزاری در لینوکس بیشتر بدانید، با ما در ادامه‌ی مطلب همراه شوید.

بسته های نرم افزاری یا package در لینوکس

در ابتدای پیدایش سیستم عامل لینوکس، برای نصب هر برنامه، باید در ابتدا کد سورس برنامه را در اختیار داشت. سپس با استفاده از راهنماهای روش نصب، به ترتیب شروع به نصب یک برنامه کرد. نصب برنامه‌ها به این روش، خصوصا برای افراد تازه‌کار، وقت‌گیر و مشکل‌ساز بود. مسئله‌ی بعد مسئله‌ی بروزرسانی برنامه‌ها بود که آن‌هم باید به صورت دستی انجام می‌پذیرفت.

در نسخه‌های بعدی توزیع های لینوکس، روش مدیریت بسته‌های نرم‌افزاری، اضافه گردید. در این روش مراحل نصب و بروزرسانی و یا حذف یک برنامه، بسیار آسانتر گردید. بدون سیستم بسته‌ی نرم‌افزاری، برای نصب باید از نصب و بروزرسانی تمام برنامه‌های وابسته نیز مطمئن گردید. همچنین درصورت تمایل برای حذف برنامه، باید از حذف تمامی فایل‌های برنامه مطمئن گردیم.

بسته‌های مرتبط به هم(Dependencies)

برای نصب یک برنامه، اغلب به فایل‌های کتابخانه‌ی مشترک(Shared Library) و یا بسته‌های نرم‌افزاری دیگر، نیاز داریم. یکی از کاربردهای مدیریت بسته‌های نرم‌افزاری، نصب خودکار تمام فایل‌ها و بسته‌های نرم‌افزاری مورد نیاز (Dependencies) می‌باشد.

منابع بسته‌های نرم افزاری در لینوکس

نرم‌افزارهای زیادی را بنا به نیازتان می‌توانید در اینترنت پیدا نمایید. اما ممکن است که برنامه‌های موجود در اینترنت تست نشده و یا حتی غیرقابل اطمینان باشند. معمولا هر توزیع از لینوکس برای خود، مخزنی(Repository) از نرم‌افزارهای مختلف را گردآوری نموده است. این برنامه‌ها توسط شرکتهای منتشرکننده‌ی توزیع‌ها، عرضه می‌گردند. این برنامه‌ها توسط آن شرکت‌ها تست شده و تحت نظارت هستند و دارای قابلیت اطمینان بالایی از لحاظ امنیت و کارکرد می‌باشند.

انواع مدیریت بسته ‌های نرم افزاری لینوکس

هر مخزن یک توزیع لینوکس، می‌تواند، حاوی هزاران برنامه باشد. توزیع اوبونتو یکی از بزرگترین مخزن‌ها را نسبت به توزیع‌های دیگر، دارا می‌باشد. برای نصب برنامه‌ها با سه مدل رایج مدیرت بسته‌های نرم‌افزاری روبرو می‌باشیم:

بیشتر توزیع‌های دیگر لینوکس، یکی از روش‌های ذکر شده را برای مدیریت بسته‌ها انتخاب می کنند.

مدیریت بسته‌ها بر پایه‌ی دبیان Debian

در صورتیکه پکیج نرم‌افزاری را دانلود کرده و به صورت یک فایل با شاخص deb. در اختیار داشته باشیم، برای نصب نرم‌افزار از دستور dpkg استفاده می‌نماییم. برای نصب برنامه از طریق فایل های deb. باید برنامه‌های مورد نیاز را نیز بطور جداگانه نصب نماییم.

برای گرفتن لیست برنامه‌های نصب شده از دستور زیر استفاه می‌کنیم:

در صورتیکه یک نرم‌افزار در مخزن موجود باشد، برای دانلود و نصب آن نرم‌افزار از دستور apt-get استفاده می‌نماییم. در این حالت نصب برنامه‌های وابسته، به طور خودکار دانلود شده و نصب می‌گردد. به همین دلیل، نصب برنامه‌ها از طریق apt-get آسان‌تر صورت می‌پذیرد.

مدیریت بسته‌ها بر پایه‌ی ردهت Redhat

در صورتیکه پکیج نرم‌افزاری را دانلود کرده و به صورت یک فایل با شاخص rpm. در اختیار داشته باشیم، برای نصب نرم‌افزار از دستور rpm استفاده می‌نماییم. برنامه‌ها و فایل‌های وابسته به نرم‌افزار، به طور جداگانه باید نصب گردد.

برای گرفتن لیست برنامه‌های نصب شده از دستور زیر استفاه می‌کنیم:

صورتیکه یک نرم‌افزار در مخزن موجود باشد، برای دانلود و نصب آن نرم‌افزار از دستور yum استفاده می‌نماییم. در این حالت برنامه‌ها و فایل‌های وابسته به طور خودکار دانلود شده و نصب می‌گردد.

مدیریت بسته‌ها برپایه‌ی اپن‌سوزه Open Suse

در صورتیکه پکیج نرم‌افزاری را دانلود کرده و به صورت یک فایل با شاخص rpm. در اختیار داشته باشیم، برای نصب نرم‌افزار از دستور rpm استفاده می‌نماییم. دستور rpm. مانند مدیریت برنامه در ردهت، اجرا می‌گردد. برنامه‌ها و فایل‌های وابسته به نرم‌افزار، به طور جداگانه باید نصب گردد.

برای نصب بسته‌های نرم افزاری برای سوزه و اپن‌سوزه، از دستور zypper استفاده می‌نماییم. دستور zypper بسیار شبیه دستور yum می‌باشد. در این حالت برنامه‌ها و فایل‌های وابسته به طور خودکار دانلود شده و نصب می‌گردد.